Nieuwe publicatie: Monitor arbeidsmarktdiscriminatie
In verweer komen tegen discriminatie op de arbeidsmarkt is een intensief proces voor gedupeerden waarbij onzeker is wat het oplevert. Dat beeld komt naar voren in de Monitor arbeidsdiscriminatie die is samengesteld door Discriminatie.nl in opdracht van het ministerie van Sociale zaken en Werkgelegenheid. De onderzoekers hebben de arbeidsmarktmeldingen bij antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s) in 2015-2019 geanalyseerd. Daarnaast is gesproken met betrokkenen bij een aantal cases van arbeidsdiscriminatie.
De meeste meldingen over zwangerschapsdiscriminatie gaan over het niet verlengen van een tijdelijk arbeidscontract. Het is de vraag of de rechtsbescherming van zwangere vrouwen in een dergelijke situatie in de praktijk niet tekort schiet. Een vrouw kan, eventueel bijgestaan door een antidiscriminatievoorziening (ADV) of advocaat, een procedure starten bij het College voor de Rechten van de Mens of een civiele rechter. Maar zwangerschapsdiscriminatie is vaak moeilijk te bewijzen. Meer dan de helft van de vrouwen die een zaak aanspant bij het College voor de Rechten van de Mens wordt niet in het gelijk gesteld. Een procedure kan bovendien zwaar zijn, zeker in een periode dat een vrouw zwanger of net moeder geworden is. Vrouwen lijken er daarom nogal eens voor te kiezen om geen zaak te starten en hun aandacht te richten op hun gezin en het zoeken van een nieuwe baan.
Werving en selectie
Ook Nederlanders met een migratieachtergrond worden met discriminatie geconfronteerd op het werk of bij het vinden van werk. Praktijktesten tonen keer op keer aan dat discriminatie op grond van herkomst bij werving en selectie een aanzienlijk probleem is. Voor de individuele sollicitant is het echter nauwelijks te bewijzen dat afkomst of huidskleur een rol speelt. Wie toch besluit discriminatie bij werving en selectie te melden bij een ADV of een procedure te starten, doet dit eerder uit principiële overwegingen dan voor persoonlijk profijt.
Discriminatie op de werkvloer
Een adequate aanpak van racisme op de werkvloer is nog een uitdaging voor menig werkgever, signaleert het onderzoek. Leidinggevenden in bestudeerde cases wisten vaak niet hoe te handelen bij discriminatoire uitlatingen of pesterijen. Door niet of te laat ingrijpen escaleren situaties, wat leidt tot ziekte of polarisatie tussen en in teams. Soms ontstaat na het melden van discriminatie een onwerkbare situatie wat uiteindelijk leidt tot verlies van een baan. Maar een incident kan ook een positieve wending nemen, blijkt uit de cases in het onderzoek. Welwillende werkgevers pakken een incident op als de aanzet voor preventieve maatregelen en het formuleren van beleid.
Cijfers
Meer dan een kwart van de meldingen bij antidiscriminatievoorzieningen in de afgelopen vijf jaar had betrekking op de arbeidsmarkt. 43 tot 51 procent van de gevallen heeft betrekking op werving en selectie. Herkomst, leeftijd en geslacht zijn de meest gemelde discriminatiegronden. De arbeidssectoren waarover in 2019 de meeste meldingen zijn geregistreerd zijn de gezondheids- en welzijnssector, het onderwijs en de groot- en detailhandel.
